Katalog stron FORUM - e-Kartki - wyślij! Download

     » Katalog stron


192.162.146.131 :: Strona główna
domingo, 17 de enero, 2021
Antonio Abad, Leonila, Diodoro
    ArtykuÅ‚y

Sant Jordi / święty Jerzy

Joanna Jurkiewicz

 Fragment tryptyku 'Sant Jorge', obraz gotycki Jaume Huguet.
Narodowe Muzeum Sztuki Katalońskiej (Museu Nacional d'Art de Catalunya - MNAC), Barcelona.

Senyor sant Jordi, patró,
cavaller sense por,
guarda'ns sempre del crim
de la guerra civil,
allibera'ns dels nostres pecats
d'avarícia i d'enveja,
del drac de la ira
i de l'odi entre germans
i salva la parla
de la gent catalana.
Amén.
Salvador Espriu 1


Poetycka litania do Å›wiÄ™tego patrona - na pozór nic nadzwyczajnego, włączenie stylistyki gatunku modlitewnego do wiersza. Fragment utworu kataloÅ„skiego poety stanowi jednak Å›wietnÄ… ilustracjÄ™ kultu Å›wiÄ™tego Jerzego w Katalonii, trwaÅ‚ego istnienia tej postaci w Å›wiadomoÅ›ci mieszkaÅ„ców regionu.

I ocal mowÄ™ kataloÅ„skich ludzi - dość zaskakujÄ…co koÅ„czy seriÄ™ próÅ›b S. Espriu. Zdziwić może to czytelników z zewnÄ…trz. Dla KataloÅ„czyków taki silny wydźwiÄ™k patriotyczny kultu Å›wiÄ™tego patrona jest oczywisty. ÅšwiÄ™ty Jerzy to dla nich bohater obroÅ„ca, zabijajÄ…cy smoka i ratujÄ…cy księżniczkÄ™, to symbol zwyciÄ™stwa dobra nad zÅ‚em - a zatem: aspiracji do wolnoÅ›ci, której Katalonia musiaÅ‚a bronić w przeciÄ…gu caÅ‚ej swojej historii. Postać Å›wiÄ™tego, symbol religijny, zyskaÅ‚ wiÄ™c tutaj dodatkowe funkcje, wkroczyÅ‚ w sferÄ™ ziemskich konfliktów, konfliktów natury politycznej. I nie jest to wcale odosobniony przypadek. Można by przytoczyć przykÅ‚ad Matki Boskiej CzÄ™stochowskiej, do której Polacy niejednokrotnie zwracali siÄ™ o pomoc dla kraju. Jednak malownicza postać rycerza unicestwiajÄ…cego smoka, majÄ…ca bogatÄ… ikonografiÄ™, staÅ‚a siÄ™ symbolem dużo bardziej rozpowszechnionym i wpisanym w kulturÄ™ popularnÄ… niż np. jasnogórska Czarna Madonna. Patronowi zadedykowano Å›wiÄ™to, które bardziej niż celebracjÄ… religijnÄ…, staÅ‚o siÄ™ uroczystoÅ›ciÄ… patriotycznÄ…, podkreÅ›lajÄ…cÄ… tożsamość i kulturÄ™ KataloÅ„czyków, ale też wywyższajÄ…cÄ… ważnÄ… ludzkÄ… (i religijnÄ…) wartość - miÅ‚ość. ÅšwiÄ™ty Jerzy staÅ‚ siÄ™ w Katalonii opiekunem zakochanych. Rozmaite organizacje (el Centre Excursionista de Catalunya, l'Institut d'Estudis Catalans, kataloÅ„skie instytucje rzÄ…dowe, szkoÅ‚y, przytuÅ‚ki, etc.) obierajÄ… go sobie za patrona, przyznawane sÄ… nagrody jego imienia (rzÄ…dowe odznaczenie la Creu de Sant Jordi - Krzyż ÅšwiÄ™tego Jerzego, wyróżnienia literackie i filmowe). Samo imiÄ™ - Jordi - nosi wielu przedstawicieli pÅ‚ci mÄ™skiej, na czele z - nomen omen - przywódcÄ… politycznym, sprawujÄ…cym od 22 lat funkcjÄ™ prezydenta Generalitat de Catalunya (RzÄ…du KataloÅ„skiego), Jordi Pujolem.

PrzenikniÄ™cie postaci Å›wiÄ™tego do sfery kultury popularnej wydaje siÄ™ Å›wiadczyć o desakralizacji symbolu religijnego. Kult religijny zdaje siÄ™ tu przechodzić w fascynacjÄ™ bohaterem kultury popularnej. Chyba jednak nie do koÅ„ca tak siÄ™ dzieje, mimo że ma miejsce postÄ™pujÄ…ca laicyzacja spoÅ‚eczeÅ„stwa kataloÅ„skiego. Organizacje obierajÄ…ce sobie za patrona wÅ‚aÅ›nie Å›wiÄ™tego Jerzego nie czyniÄ… chyba tego tylko dla prestiżu zwiÄ…zanego z imieniem (i tu pojawia siÄ™ pytanie, czy tak popularna nazwa może być prestiżowa), ale mniej lub bardziej Å›wiadomie oczekujÄ…, że opiekun bÄ™dzie nad nimi czuwaÅ‚. WspóÅ‚czesne funkcjonowanie tej postaci, już chyba pozbawione otoczki licznych konwenansów religijnych, wciąż posiada zakorzenionÄ… w Å›wiadomoÅ›ci KataloÅ„czyków podbudowÄ™ historycznÄ…. Każdy zna legendÄ™, każdy wie, że Å›wiÄ™ty Jerzy to nie bohater komiksu, ale wÅ‚aÅ›nie Å›wiÄ™ty patron, który nie tylko jest powodem do urzÄ…dzania fiest (choć niektórzy, znajÄ…c wielość, popularność i żywioÅ‚owość Å›wiÄ…t na PóÅ‚wyspie Iberyjskim, skÅ‚onni sÄ… twierdzić, że wÅ‚aÅ›nie tak jest), ale do niego zwraca siÄ™ o pomoc, przede wszystkim wstawiennictwo dla narodu kataloÅ„skiego.

Dlaczego wÅ‚aÅ›nie rycerz zabijajÄ…cy smoka staÅ‚ siÄ™ tak ważnÄ… postaciÄ… w życiu KataloÅ„czyków? Jak jego kult dotarÅ‚ na PóÅ‚wysep Iberyjski? Jakie przechodziÅ‚ transformacje? Jak staÅ‚ siÄ™ postaciÄ… legendarnie zwiÄ…zanÄ… z póÅ‚nocno-wschodnimi ziemiami Królestwa Hiszpanii? To szereg pytaÅ„, na które odpowiedzi może przynieść przeÅ›ledzenie historii kultu, dziejów obecnoÅ›ci postaci Å›wiÄ™tego Jerzego w Katalonii.

MÄ™czennik Å›wiÄ™ty Jerzy wg tradycji byÅ‚ urodzonym w Kapadocji rzymskim trybunem w wojsku Dioklecjana, Å›ciÄ™tym jako chrzeÅ›cijanin w 303 roku. ZostaÅ‚ uznany za patrona Imperium Bizantyjskiego, a także patrona rycerzy. W Å›redniowieczu kult rozprzestrzeniaÅ‚ siÄ™. Wstawiennictwo kapadockiego żoÅ‚nierza zagrzewaÅ‚o do walki krzyżowców w ich wyprawach do Ziemi ÅšwiÄ™tej, a KataloÅ„czyków do walki przeciw Maurom. Z tego okresu wywodzi siÄ™ patronat Å›wiÄ™tego Jerzego m.in. nad GruzjÄ…, AngliÄ…, SerbiÄ…, GrecjÄ…, PortugaliÄ… i Królestwem Aragonii. WedÅ‚ug zbioru obyczajów i legend (costumari) Joana Amadesa, wydarzeniem, które ostatecznie zadecydowaÅ‚o o uznaniu Å›wiÄ™tego patronem rycerstwa kataloÅ„skiego, staÅ‚a siÄ™ pomoc udzielona przez niego królowi Piotrowi I w roku 1094. WÅ‚adca wygraÅ‚ bitwÄ™ z Saracenami dziÄ™ki wezwaniom skierowanym wÅ‚aÅ›nie do Å›wiÄ™tego żoÅ‚nierza rzymskiego. Z wdziÄ™cznoÅ›ci król postanowiÅ‚ obwoÅ‚ać go patronem nie tylko rycerstwa, ale także szlachty kataloÅ„skiej. Nowy opiekun pomógÅ‚ zwyciężyć KataloÅ„czykom także w walkach na ich wÅ‚asnych ziemiach: w bitwie w Puig w 1229 roku oraz w Alcoi w 1237 roku, podczas których Å›cierajÄ…cym siÄ™ towarzyszyÅ‚y kataloÅ„skie okrzyki: Sant Jordi, firam! Firam!2

Tak wyglÄ…daÅ‚a jedna z dróg dyfuzji kultu wschodniego Å›wiÄ™tego w Katalonii i w innych oÅ›rodkach chrzeÅ›cijaÅ„stwa obrzÄ…dku rzymskiego. Do popularnoÅ›ci, o której peÅ‚ni można mówić dopiero od poÅ‚owy XV wieku, przyczyniÅ‚a siÄ™ również powstaÅ‚a pod koniec XIII stulecia i cieszÄ…ca siÄ™ szerokim zainteresowaniem ZÅ‚ota Legenda (Legenda Aurea) Jakuba de Voragine'a. Autor, obok innych legend, przedstawia barwnÄ… i przemawiajÄ…cÄ… do wyobraźni opowieść o Å›wiÄ™tym Jerzym, który uwalnia córkÄ™ króla libijskiego miasta Silene od niechybnego pożarcia przez smoka, terroryzujÄ…cego królestwo. Zabiwszy potwora, Å›wiÄ™ty Jerzy nawraca caÅ‚e Silene na chrzeÅ›cijaÅ„stwo. Znamienne, że kataloÅ„ska wersja legendy sytuuje caÅ‚e wydarzenie w Montblanc (prow. Tarragona), gdzie znajduje siÄ™ Brama ÅšwiÄ™tego Jerzego z rosnÄ…cym u jej stóp krzewem róży. Rzadziej mówi siÄ™ o Rocallaura (Coca de Barbera). WÅ‚aÅ›nie wspomniany krzew róży stanowi element odróżniajÄ…cy tÄ™ lokalnÄ… wersjÄ™ opowieÅ›ci od powszechnie znanej na Å›wiecie. Krzew z kwiatami czerwonymi jak krew wyrasta z rozlanej krwi zabitego smoka, a Å›wiÄ™ty Jerzy, zanim odjedzie, zrywa najpiÄ™kniejszÄ… różę dla księżniczki.

Taka adaptacja legendy wskazuje na wielkÄ… potrzebÄ™ zakorzenienia opowieÅ›ci, zakorzenienia postaci Å›wiÄ™tego Jerzego na gruncie kataloÅ„skim w celu uwiarygodnienia istnienia mÄ™czennika. Nie wiadomo, kiedy lokalna wersja powstaÅ‚a, jednak można przypuszczać, że w okresie, gdy bohater cieszyÅ‚ siÄ™ już dużą popularnoÅ›ciÄ…, nie bÄ™dÄ…c jednak w żaden sposób zwiÄ…zanym z KataloniÄ…, byÅ‚ obcy, maÅ‚o wiarygodny. Nowa adaptacja legendy dodawaÅ‚a prestiżu kulturze Katalonii, a kultura bÄ™dÄ…ca (majÄ…ca być) fundamentem silnego narodu powinna być atrakcyjna. Można domniemywać, że konstrukcji tego rzekomo dawnego elementu kultury, legendy przekazywanej z ust do ust, z pokolenia na pokolenie, dokonano w XIX wieku, kiedy rodziÅ‚ siÄ™ ruch narodowy - katalonizm.

Ponadto funkcjÄ… transformacji oryginalnej opowieÅ›ci byÅ‚o także wytÅ‚umaczenie, wykreowanie genezy zwyczaju darowania róży przez mężczyznÄ™ jego ukochanej, pomimo że istniejÄ… pewne historyczne uzasadnienia tego obyczaju. O tym jednak napiszÄ™ później.

Poza przyzywaniem Å›wiÄ™tego w walce oraz zapoznawaniem siÄ™ z legendÄ… miaÅ‚y miejsce jeszcze inne Å›lady oddawania czci mÄ™czennikowi. Może wystÄ™powaÅ‚y one nie na wielkÄ… skalÄ™ i tylko w ograniczonych Å›rodowiskach (np. rycerskim), ale przyczyniaÅ‚y siÄ™ do wzrostu kultu. Podobno imiÄ™ Jordi KataloÅ„czycy nosili już w VIII wieku, a w 1022 roku opat Oliba konsekrowaÅ‚ poÅ›wiÄ™cony Å›wiÄ™temu Jerzemu oÅ‚tarz w klasztorze w Ripoll. Ponieważ na poczÄ…tku XIII wieku hoÅ‚d pogromcy smoka oddaje gÅ‚ównie rycerstwo, powstajÄ… zakony rycerskie majÄ…ce go za patrona, jak np. Zakon ÅšwiÄ™tego Jerzego z Terol czy zaÅ‚ożony przez Piotra I w 1201 roku zakon d'Alfama. W poÅ‚owie XV wieku Generalitat de Catalunya zacznie propagować kult mÄ™czennika, dedykujÄ…c patronowi kaplicÄ™ w paÅ‚acu rzÄ…du z przedstawiajÄ…cÄ… go zÅ‚otÄ… rzeźbÄ…, prawdopodobnie dÅ‚uta Bravo de Saravia. Z kolei Barcelona doda do herbu i flagi miasta krzyż ÅšwiÄ™tego Jerzego.

Od tej pory można mówić o rozwoju kultu kapadockiego rycerza gÅ‚ównie jako o ewolucji jego Å›wiÄ™ta i caÅ‚ym spektrum aktów kulturowych, patriotycznych, które wokóÅ‚ tego Å›wiÄ™ta narastajÄ….

DzieÅ„ ÅšwiÄ™tego Jerzego celebrujÄ… z poczÄ…tku gÅ‚ównie rolnicy i pasterze. UrzÄ…dzajÄ… proszalne procesje po polach, zwracajÄ…c siÄ™ do patrona o pÅ‚odność ziemi i udane zbiory. ÅšwiÄ™to ma miejsce na wiosnÄ™, 23 kwietnia, w momencie "zabijania smoka" - odchodzenia zimy i tworzenia siÄ™ Å›wiata na nowo. NastÄ™pnie Å›wiÄ™tować zaczyna Barcelona. W 1456 roku, 17 kwietnia, La Cort General de Principat de Catalunya (TrybunaÅ‚ Powszechny KsiÄ™stwa Katalonii) wydaje dekret ogÅ‚aszajÄ…cy 23 kwietnia Å›wiÄ™tem caÅ‚ego ksiÄ™stwa. Dopiero dwa wieki później, w roku 1667, papież Klemens IX uzna Å›wiÄ™to za oficjalnÄ… celebracjÄ™ religijnÄ… Katalonii. IstniejÄ… różne przekazy dotyczÄ…ce sposobu obchodzenia dnia 23 kwietnia. W Å›redniowieczu, jeszcze przed odgórnie przyjÄ™tÄ… aprobatÄ… dla Å›wiÄ™ta, odbywaÅ‚y siÄ™ teatralne przedstawienia życia Å›wiÄ™tego, miaÅ‚y miejsce taÅ„ce i procesje. PodobnÄ… formÄ™ ma obchodzony wspóÅ‚czeÅ›nie we wspomnianym już Montblanc TydzieÅ„ Åšredniowieczny, gdzie każdego roku 23 kwietnia pokazywana jest legenda o ÅšwiÄ™tym Jerzym. Tego typu celebracje majÄ… cechy egalitarnej, popularnej, dostÄ™pnej dla wszystkich rozrywki organizowanej z okazji uroczystoÅ›ci religijnej. Wg badaczy Dnia ÅšwiÄ™tego Jerzego, w mieÅ›cie Reus taki sposób Å›wiÄ™towania nie miaÅ‚ miejsca aż do koÅ„ca XVIII wieku. Do tego czasu Å›wiÄ™to patrona rycerzy urzÄ…dzane byÅ‚o tylko w Å›rodowisku barceloÅ„skiej arystokracji. W kaplicy Palau de la Generalitat (PaÅ‚acu RzÄ…du) odbywaÅ‚a siÄ™ wtedy podniosÅ‚a ceremonia, po której panowie obdarowywali uczestniczÄ…ce w ceremonii damy różami, nie zdajÄ…c sobie jeszcze sprawy, że u schyÅ‚ku XVIII wieku podobny gest - wrÄ™czania róży ukochanej - da poczÄ…tek nowemu patronatowi kapadockiego pogromcy smoka, patronatowi nad zakochanymi. Na pasażu Born rycerze odbywali turnieje, pojedynkowali siÄ™. To wszystko nadawaÅ‚o Å›wiÄ™tu charakter wielkopaÅ„skiej uroczystoÅ›ci, odpychajÄ…cej zwykÅ‚y lud.

Możliwe, że obydwa sposoby Å›wiÄ™towania - oficjalny i popularny - mogÅ‚y wystÄ™pować równolegle, ale nigdy siÄ™ nie spotykaÅ‚y. Różne warstwy spoÅ‚eczne obchodziÅ‚y dzieÅ„ Å›wiÄ™tego mÄ™czennika oddzielnie i na odmienne sposoby. Dopiero koniec XVIII wieku, a przede wszystkim już sam wiek XIX przyniósÅ‚ demokratyzacjÄ™ Å›wiÄ™towania. Wg rozmaitych autorów, u schyÅ‚ku XVIII wieku, po zniesieniu instytucji należących do rzÄ…du kataloÅ„skiego i po otwarciu dla publicznoÅ›ci Kaplicy ÅšwiÄ™tego Jerzego, dotychczasowe Å›wiÄ™to arystokracji zmieniÅ‚o charakter z oficjalnego na popularny.

Pojawia siÄ™ w tym czasie na uliczkach wokóÅ‚ Palau de la Generalitat w Barcelonie targ różany, który już wtedy nazywa siÄ™ targiem zakochanych.

Ważniejsze zmiany w Å›wiÄ™cie przynosi XIX stulecie razem z romantyzmem, który nadaje Å›wiÄ™temu, księżniczce, róży i smokowi nowe znaczenia symboliczne. Dziewczyna, która w religijnej interpretacji stanowiÅ‚a obraz KoÅ›cioÅ‚a, staje siÄ™ teraz symbolem Katalonii, smok jest mitycznym wrogiem ojczyzny, Å›wiÄ™ty Jerzy obroÅ„cÄ…, wybawicielem. Ze schyÅ‚kiem wieku dochodzi do gÅ‚osu konserwatywny i katolicki katalonizm, który kontynuuje proces zapoczÄ…tkowany przez romantyków, prowadzÄ…cy do uczynienia z Dni(a) ÅšwiÄ™tego Jerzego uroczystoÅ›ci patriotycznych uniesieÅ„. Objawia siÄ™ to dodaniem do ludowych obchodów elementów bardziej podniosÅ‚ych, połączonych z kolacjÄ…, w trakcie której majÄ… miejsce nacechowane ideologicznie przemówienia. Prasa z poczÄ…tków XX stulecia nazywa 23 kwietnia Å›wiÄ™tem de tots els catalans creients, de tots els catalans catolics (wszystkich KataloÅ„czyków wierzÄ…cych, wszystkich KataloÅ„czyków katolików). 3

W czasie dyktatury Primo de Rivery Å›wiÄ™towanie, poza Å›cisÅ‚ym upamiÄ™tnieniem religijnym, zostaje zabronione. W 1926 roku la Cambra Oficial del Llibre de Barcelona (Oficjalna Izba Książki w Barcelonie) ustanawia 23 kwietnia Dniem Książki, jako upamiÄ™tnienie daty Å›mierci Cervantesa i Shakespeare'a (dużo później, bo w 1981 roku także 23 kwietnia umiera kataloÅ„ski autor Josep Pla). I - paradoksalnie - nowe Å›wiÄ™to wcielone w życie przez instytucjÄ™ paÅ„stwowÄ… szybko zostaje włączone w proces rewindykacji i podkreÅ›lania wartoÅ›ci książki kataloÅ„skiej, a poprzez niÄ… jÄ™zyka i kultury. Proces ten bÄ™dzie trwaÅ‚ z przerwami jeszcze wiele lat. Kiedy w 1931 roku powstaje druga Republika, nadal obchodzi siÄ™ Å›wiÄ™to książek, które można tego dnia kupić na ulicznych straganach. Celebracje religijne i patriotyczne przeniesione zostajÄ… na najbliższÄ… niedzielÄ™.

Po wojnie domowej nadchodzi nowy okres represji skierowanych w stronę kultury katalońskiej. W latach 40. obchodzi się 23 kwietnia jako Dzień Książki, z jedynym odniesieniem do daty śmierci Cervantesa. Nie od razu zezwala się księgarzom wystawiać stragany na ulicy, jak to miało miejsce przed wojną. A i tak na początku warunkiem prezentacji książek na stoisku poza budynkiem jest postawienie obok hiszpańskiej flagi. Dopiero w 1959 roku w Barcelonie montuje się na ulicach stragany zawierające tylko katalońskie pozycje.

Od tego czasu DzieÅ„ ÅšwiÄ™tego Jerzego, chociaż oficjalnie nie Å›wiÄ™towany, to wciąż majÄ…cy swoje miejsce w kalendarzu i pamiÄ™ci KataloÅ„czyków, zawieraÅ‚ element rewindykacji kulturowej i politycznej, który objawiaÅ‚ siÄ™ różnych momentach: podczas kampanii o statut autonomii, o wolność wypowiedzi, etc. WspóÅ‚czeÅ›nie Å›wiÄ™to jest w peÅ‚ni dozwolone, posiada charakter popularnej rozrywki z typowymi dla Å›wiÄ…t kataloÅ„skich elementami: zabawami, bestias de foc, castells, etc. Mimo to i teraz DzieÅ„ ÅšwiÄ™tego Jerzego jest dogodnym momentem zwrócenia uwagi KataloÅ„czyków na sprawy regionu, sprawy narodu. W 2001 roku Coordinadora d'Associacions per la Llengua Catalana opublikowaÅ‚a MANIFEST SANT JORDI 2001. ALS PAISOS CATALANS, MOU-TE PER LA LLENGUA, postulujÄ…cy ponowne - jak dawniej - zadedykowanie Dnia ÅšwiÄ™tego Jerzego jÄ™zykowi kataloÅ„skiemu. Autorzy sprzeciwiajÄ… siÄ™ komercjalizacji Å›wiÄ™ta. PiszÄ…: La festa de la rosa i el llibre, si bé ha estat molt acceptada per la societat, ha perdut gran part del caracter reivindicatiu que anys enrera solia definer-la, decantant-se basicament pels interessos commercials o propagandístics que se'n puguin derivar 4. Po takim oÅ›wiadczeniu pojawia siÄ™ pytanie o to, czy Å›wiÄ™to - bez wzglÄ™du na warunki polityczne, ekonomiczne, spoÅ‚eczne - powinno pozostawać niezmienne. Jest to niemożliwe, jednak autorzy manifestu wydajÄ… siÄ™ odpowiadać twierdzÄ…co na moje pytanie.

Z kolei 23 kwietnia roku 2002 grupa użytkowników Internetu, zarzekajÄ…ca sobie niezależność politycznÄ…, ogÅ‚osiÅ‚a nieoficjalne, trwajÄ…ce tydzieÅ„ referendum wirtualne na temat niezależnoÅ›ci Paisos Catalans.

Wciąż zatem odzywajÄ… siÄ™ gÅ‚osy widzÄ…ce w dniu patrona Katalonii mocno nacechowane patriotycznie Å›wiÄ™to narodowe. Niezaprzeczalnie wspóÅ‚czeÅ›nie jest to jednak Å›wiÄ™to popularne. Bardzo miÅ‚a, pacyfistyczna celebracja, hoÅ‚dujÄ…ca uczuciom przyjaźni i miÅ‚oÅ›ci oraz ważnemu skÅ‚adnikowi kultury wysokiej: książce, literaturze. DzieÅ„ zakochanych wymieniajÄ…cych siÄ™ książkÄ… i różą, ksiÄ™garskie i kwiaciarskie stoiska, otwarcie dla publicznoÅ›ci specjalnie ustrojonej różami na tÄ™ okazjÄ™ Kaplicy ÅšwiÄ™tego Jerzego w Palau de la Generalitat, zabawy - to wszystko wytwarza odÅ›wiÄ™tny nastrój dnia odpoczynku, dnia Å›wiÄ™towania. Jednak, co dziwne i co dodatkowo czyni z tego Å›wiÄ™ta celebracjÄ™ wyjÄ…tkowÄ…, ta uroczystość o wymiarze niemal narodowym jest dniem pracy.

Tak wygląda kult Świętego Jerzego mający miejsce co rok, punktowo, dnia 23 kwietnia. Jak już wspomniałam na początku, nie jest to jedyny przejaw obecności patrona Katalonii w kulturze narodowej - ma on swoje stałe miejsce całorocznego opiekuna i wstawiennika.

Od 1981 roku za specjalne zasługi w dziedzinie obrony tożsamości Katalonii na polu działalności obywatelskiej i kulturowej przyznawane jest osobom i instytucjom specjalne odznaczenie rządu Katalonii: La Creu de Sant Jordi.
Postać męczennika obecna jest w poezji (np. F. Soler, J.M. Sagarra, P. Quart), sztukach plastycznych.

Trwanie ÅšwiÄ™tego Jerzego w kulturze Katalonii jest i byÅ‚o istotnym jej elementem. ÅšwiÄ™ty ten wciąż pozostaje patronem, do którego w ciężkich chwilach wznosi siÄ™ inwokacje, który swÄ… tarczÄ… chroni KataloniÄ™. Szereg wydarzeÅ„ i warunków polityczno-spoÅ‚ecznych wpÅ‚ynęło na kult, wprowadzajÄ…c zmiany, czyniÄ…c z symbolu religijnego symbol patriotyczny, aby wreszcie umieÅ›cić go w sferze kultury popularnej, skomercjalizowanej kultury masowej. Naród kataloÅ„ski, którego tożsamość opiera siÄ™ na jÄ™zyku i kulturze, chyba jednak nie zapomni postaci Å›wiÄ™tego patrona uosabiajÄ…cego uczucia patriotyczne, walczÄ…cego o jÄ™zyk. Wydaje siÄ™ niemożliwe takie zdegradowanie tego mÄ™czennika, które postawiÅ‚oby go na równym poziomie z bohaterami komiksów. DzieÅ„ ÅšwiÄ™tego Jerzego to nie tylko wyrwana z kontekstu kulturowego kolejna okazja do fiesty, to festa del civisme i de la cultura (Å›wiÄ™to patriotyzmu i kultury) 5 ilustrujÄ…ca kulturowe zakorzenienie kataloÅ„skiego ruchu narodowego i potwierdzajÄ…ca obecność patrona Katalonii w Å›wiadomoÅ›ci i pamiÄ™ci jej mieszkaÅ„ców.

1. Cyt. za Enciclopedia de la Fantasía Popular Catalana, Joan Soler i Amigó, Barcelona 1998, s. 684.; Panie Å›wiÄ™ty Jerzy, patronie, / rycerzu bez strachu, / zachowaj nas na zawsze od zbrodni / wojny domowej, / uwolnij nas od naszych grzechów / skÄ…pstwa i zawiÅ›ci, / od smoka zÅ‚oÅ›ci / i od nienawiÅ›ci miÄ™dzy braćmi... / i ocal mowÄ™ / kataloÅ„skich ludzi. / Amen. (tÅ‚umaczenie J. J.)

2. Święty Jerzy, idziemy (na nich?)! idziemy!

3. Cyt. za http://etnocat.readysoft.es/carrutxa/stjordi.html, 25.05.2002.

4. Manifest Sant Jordi 2001, CAL,
http://www.cal-llengua.org/activ/sj_manifest.html, 12.05.2002.

5. Pujol firma quo "la llengua i la kultura" i no "l'etnia ni la religió" són la base de identitat catalana, Europa Press, Barcelona, 16.05.2002.

Relieve de Sant Jordi - Teseu, 1975 - 1976

   

Czytano 24026 razy Opublikował: Michal B. Data utworzenia: 10 Styczeń 2007 Data aktualizaji 14 Styczeń 2021
Ilość odwiedzin strony: 56169938 od 2005-11-01
Obecnie na stronie jest: 6 użytkowników
2000- © Hiszpania-online.com - Wszelkie prawa zastrzeżone